Demencja starcza to schorzenie mózgu, które dotyka osoby w podeszłym wieku. Niestety jest to choroba postępująca, przewlekła i nieodwracalna, na którą aktualnie nie ma lekarstwa. Demencja nierzadko występuje razem z innymi jednostkami chorobowymi tj. choroba Parkinsona lub choroba Alzheimera. Nietrudno się domyślić, że opieka nad osobą z demencją starczą jest znacznie bardziej wymagająca niż w przypadku, gdy podopieczny nie cierpi na to schorzenie. Jednak mając odpowiednią wiedzę, znając zakres obowiązków opiekunki osoby starszej i duże pokłady cierpliwości opiekun jest w stanie poradzić sobie z tym wyzwaniem.
DEMENCJA STARCZA – DEFINICJA, PRZYCZYNY, OBJAWY, OPIEKA
Zanim przyjrzymy się bliżej zagadnieniu opieki nad osobą z demencją, powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie, co to w ogóle za schorzenie, jakie są jego przyczyny i objawy? Demencja starcza (otępienie starcze) to choroba, która powoduje zaburzenia i zmiany w tkance mózgu, których efektem jest upośledzenie jego aktywności i pracy, a co za tym idzie postępujące osłabienie sprawności umysłowej podopiecznego prowadzące do stopniowej utraty samodzielności w niemal wszystkich aspektach życia codziennego. Szacuje się, że na demencję starczą choruje ponad 50 milionów seniorów na całym świecie a z roku na rok z powodu starzenia się społeczeństw i wydłużenia średniej długości życia chorych będzie sukcesywnie przybywać. Z każdym rokiem zwiększa się również zapotrzebowanie na opiekę nad osobami z chorobą Alzheimera. Dlatego coraz więcej opiekunek interesują również szczegóły takiej pracy opiekuńczej.
Z wysokim wynagrodzeniem i uczciwie: droga do idealnej pracy w opiece poprzez ennie.
Przyczyny demencji starczej
Najczęściej – choć nie zawsze – przyczyną demencji starczej są choroby o podłożu neurodegeneracyjnym tj. choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera. Zdarza się również tak, że objawy demencji występują w przebiegu guza mózgu, którego tkanka, rozrastając się, uciska pobliskie struktury i sprawia, że nie działają one prawidłowo. Inną przyczyną demencji mogą być również urazy. W literaturze przedmiotu nie brakuje także przypadków, gdy demencja wywołana została przewlekłym stresem lub nadużywaniem substancji szkodliwych tj. alkohol, narkotyki itp.
Objawy otępienia starczego
Zmiany w tkance mózgowej występujące w przebiegu demencji starczej mogą powodować poniższe objawy u chorego:
- problemy z rozumieniem komunikatów,
- problemy z pamięcią,
- problemy z mową – w tym również zaburzenia mowy,
- problemy z orientacją w przestrzeni,
- problemy natury poznawczej,
- problemy z prawidłową oceną sytuacji,
- problemy z myśleniem przyczynowo skutkowym,
- problemy z liczeniem,
- zaburzenia natury emocjonalnej.
DEMENCJA STARCZA – OPIEKA NAD CHORYM
Opieka nad osobą z demencją starczą to niezwykle odpowiedzialne zajęcie wymagające dodatkowej uwagi. Chory z demencją wymaga nieustannej aktywizacji zarówno w zakresie intelektualnym i fizycznym, jak i również społecznym. Należy zwrócić uwagę także na jego dietę oraz sen, ponieważ to sprawy, które bardzo często wymagają dopilnowania. Należy jednak podkreślić, że przy zachowaniu odpowiednich zasad i wypracowaniu procedur postępowania jest to praca bardzo satysfakcjonująca zarówno opiekuna, jak i seniora. Poznajmy więc zasady opieki nad osobami starszymi z demencją w Niemczech. Co znajdziemy, wpisując w wyszukiwarkę internetową frazę „demencja starcza opieka”? Dowiedzmy się!
Opieka nad osobą z demencją – komunikacja
Do osoby z demencją starczą należy mówić wyraźnie. Konieczne może być także mówienie nieco wolniej niż zwykle, jednak bez zbytniej przesady w tym zakresie, która mogłaby zirytować seniora lub sprawić, że poczuje się jak osoba niepełnosprawna. Opiekun w swojej pracy powinien używać prostych słów, zdań i komunikatów. Jednak również tutaj należy zachować umiar i nie odnosić się do osoby starszej jak np. do dziecka. Pytania powinny mieć formułę zamkniętą – czyli taką, w której odpowiedź może brzmieć „tak” lub „nie”. A czas oczekiwania na odpowiedź może być wydłużony, należy się więc uzbroić w cierpliwość. Niezwykle ważny jest również kontakt wzrokowy oraz zachowanie odpowiedniego dystansu bez wchodzenia w strefę prywatną seniora, ponieważ może sobie tego zwyczajnie nie życzyć. Oczywiście ostatnia zasada nie będzie miała zastosowania w trakcie pomocy w czynnościach życia codziennego tj. higiena czy karmienie.
Opieka nad osobą z demencją – higiena podopiecznego z otępieniem starczym
Nierzadko zdarza się tak, że podopieczny z demencją starczą prośbę o zdjęcie odzieży i udanie się do łazienki celem wykonania czynności higienicznych odbiera jako atak na własną osobę i prywatność. W takiej sytuacji zaczyna się bronić i nie pozwala się umyć. Jak temu zaradzić? W opiece nad osobą z demencję niezbędny jest spokój i cierpliwość, ponieważ upór seniora z reguły dość szybko mija. Warto również ustalić stałe godziny kąpieli i ich przestrzegać tworząc swojego rodzaju rutynę, do której podopieczny się przyzwyczai. Podczas mycia należy zadbać o maksymalny komfort seniora: odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu, odpowiednią temperaturę wody oraz to, aby jej strumień znajdował się w zasięgu wzroku seniora – taka opieka zapewni mu to dodatkowe poczucie bezpieczeństwa.
Opieka nad osobą z demencją – żywienie seniora z demencją starczą
Osoby cierpiące na otępienie starcze często mają problemy z jedzeniem i w konsekwencji błyskawicznie tracą na wadze. Zdarza im się zapominać o posiłkach. Nierzadko odmawiają ich przyjmowania. Mają również problemy z przeżuwaniem. Jak w tej sytuacji postępować? Optymalnym rozwiązaniem jest ustalenie stałych godzin spożywania posiłków oraz spokojne i troskliwe karmienie przez opiekunkę. Również w tym przypadku możemy stworzyć swojego rodzaju rytuał, do którego podopieczny z biegiem czasu się przyzwyczai. Niezwykle ważne jest także to, aby produkty spożywane przez osobę ciepiącą na demencję były przygotowane zgodnie z zaleceniem specjalistów. W wielu przypadkach opieka nad osobą z demencją obejmuje również stosowanie gotowych suplementów lub gotowego jedzenia wysokokalorycznego. Nadto należy regularnie ważyć seniora, aby w porę zauważyć nieprawidłowości w tym zakresie, które mogą mieć realny wpływ na stan zdrowia chorego.
Opieka nad osobą z demencją – aktywizacja podopiecznego z otępieniem starczym
Obowiązkiem osoby sprawującej opiekę nad osobą z demencją starczą jest również codzienna i regularna aktywizacja seniora. Jej celem jest to, aby pacjent możliwie jak najdłużej utrzymał posiadane zdolności i umiejętności pozwalające mu na jako taką samodzielność i poczucie sprawczości. Najlepiej, aby opiekunka poznała preferencje osoby, którą się opiekuje oraz jej aktualne lub przeszłe zainteresowania. Można również dopytać o to, czego senior chciałby się nauczyć, a na co zawsze brakowało mu czasu. Jeśli jednak osoba starsza nie bardzo wie, co chciałaby robić, zawsze można podsunąć jej aktywności do wyboru. Możliwości w tym zakresie są niezwykle szerokie – szczególnie w dobie Internetu, z którego można się nauczyć niemal wszystkiego, od malowania poprzez robienie zdjęć na florystyce kończąc. A to tylko niektóre z pomysłów. Senior może również rozwiązywać krzyżówki lub inne łamigłówki, grać z opiekunem w Scrabble czy czytać. Możliwości ogranicza właściwie jedynie wyobraźnia opiekunki i sprawność podopiecznego. We wszystkich tego typu aktywnościach ważne jest to, że zwiększają one wiarę seniora we własne możliwości, a co za tym idzie, realnie poprawiają jego samopoczucie, zmniejszają objawy i podnoszą jakość życia. Oczywiście mają również niebagatelny wpływ na postępowanie choroby.
DEMENCJA STARCZA – OPIEKA NAD SNEM OSOBY Z OTĘPIENIEM
Chorzy z demencją niezwykle często cierpią na zaburzenia snu, czego objawem są wybudzenia po zaledwie kilku godzinach wypoczynku nocnego. Dzieje się tak dlatego, że wskutek choroby dochodzi do degeneracji ośrodka w mózgu, który bezpośrednio odpowiada za prawidłowe regulowanie rytmu dobowego. W takiej sytuacji senior powinien całkowicie zrezygnować z palenia tytoniu oraz spożywania alkoholu. Jeśli natomiast nie wyobraża sobie dnia bez filiżanki ulubionej kawy, powinien pić ja wyłącznie w godzinach porannych. Nadto osoba sprawująca opiekę nad osobą z demencją powinna zadbać o to, aby senior był aktywny najdłużej, jak to tylko jest możliwe. I mamy tutaj na myśli realną aktywność fizyczną tj. spacer, gimnastykę na świeżym powietrzu czy nordic walking. Oglądanie filmu na kanapie powinno być w takiej sytuacji ostatecznością. Dla odpowiedniej długości i jakości snu nocnego jest również zrezygnowanie z popołudniowej drzemki. Na dwie-trzy godziny przed snem warto zadbać o spokój podopiecznego i zamiast oglądania telewizji czy słuchania radia zaproponować głośne czytanie książki, które sprzyja wyciszeniu. Można również spróbować prostych technik medytacyjnych. Tego rodzaju rutyna powinna w konsekwencji przynieść długi i spokojny sen w nocy.
Mamy nadzieję, że udało się nam przybliżyć Ci temat kompleksowej opieki nad osobą z demencją i nieco oswoić to niełatwe zagadnienie. Praca z podopiecznym chorującym na otępienie starcze wymaga cierpliwości i ponadprzeciętnego zaangażowania opiekuna jednak może przynieść niewyobrażalną satysfakcję wynikającą z faktu, że zmienia się życie osoby chorej na lepsze.
