Jeśli chcesz pracować jako opiekun osoby starszej w Niemczech, to pewnie choć raz przemknęło Ci przez myśl to, aby podjąć pracę na czarno i dzięki temu zarabiać więcej. Musisz jednak pamiętać, że taka praca w obliczu niemieckiego prawa jest przestępstwem, a co za tym idzie, niesie za sobą ogromne ryzyko zarówno dla opiekunki, jak i dla osoby, która ją zatrudnia. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zagrożeń i poznać dostępne alternatywy dla pracy na czarno zapraszamy do lektury niniejszego artykułu.
Definicja pracy na czarno w Niemczech
Obowiązująca w Niemczech ustawa o przeciwdziałaniu pracy na czarno (SchwarzArbG) jasno precyzuje, kiedy mamy do czynienia z taką praktyką.
Praca na czarno ma miejsce:
- Gdy pracodawca nie rejestruje pracownika.
- Gdy pracodawca nie opłaca za pracownika składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i emerytalne.
- Gdy pracodawca nie odprowadza podatku dochodowego od pracownika.
- Gdy pracownik dostaje pieniądze bez dokumentów i rachunków – do ręki.
- Gdy osoba otrzymująca świadczenia socjalne nie informuje o tym podmiotu, który jej takie świadczenia wypłaca.
- jej praca nie została oficjalnie zarejestrowana w odpowiednim urzędzie,
- nie podpisała żadnej umowy – o pracę, zlecenia itp.,
- nie jest ubezpieczona,
- nie płaci podatków,
- otrzymuje wynagrodzenie w gotówce, bez żadnych rachunków czy zaświadczeń.
Z wysokim wynagrodzeniem i uczciwie: droga do idealnej pracy w opiece poprzez ennie.
Dlaczego opiekunowie z polski chcą pracować nielegalnie?
Motywacją dla tego rodzaju decyzji są najczęściej względy finansowe – opiekun/opiekunka chce po prostu zarobić więcej pieniędzy w maksymalnie krótkim czasie np. z powodu trudnej sytuacji osobistej czy ciężkiej choroby w rodzinie. Aby tego dokonać, nie chce płacić ani prowizji zatrudniającej ją agencji, ani składek i podatków. Nierzadko mamy także do czynienia z sytuacją, że opiekunka z polski nie chce, aby zostały jej odebrane świadczenia alimentacyjne lub socjalne pobierane w kraju zamieszkania i dlatego decyduje się na pracę nielegalnie. Wśród osób pracujących na czarno nie brakuje również takich, które w Polsce mają długi i legalnie pozyskane wynagrodzenie zostałoby im częściowo odebrane z tego właśnie powodu. Zasadniczo ilu opiekunów pracujących na czarno tyle historii.
Czy praca na czarno się opłaca?
Choć nielegalne wykonywanie pracy opiekuna w Niemczech na pierwszy rzut oka ma swoje zalety zarówno dla pracownika, jak i zatrudniającej go rodziny seniora to są to tylko korzyści chwilowe i pozorne wynikające z braku dodatkowych kosztów związanych z ubezpieczeniem i podatkami. Należy mieć świadomość, że wad jest w tej sytuacji o wiele więcej i mogą one nieść za sobą naprawdę poważne konsekwencje.
Kiedy pojawią się problemy z pracą na czarno?
- Gdy ktoś „życzliwy” zgłosi ten fakt do odpowiednich organów, co zaowocuje wysokimi grzywnami i karami zarówno dla pracodawcy, jak i dla opiekuna.
- Gdy opiekun nie otrzyma umówionego wynagrodzenia za wykonaną pracę lub otrzyma je, ale w znacznie mniejszej kwocie – w tej sytuacji nie ma możliwości dochodzenia swoich praw na drodze sądowej, ponieważ oficjalnie nie wykonuje żadnej pracy.
- Gdy opiekun ulegnie wypadkowi lub zachoruje i konieczna będzie jego hospitalizacja – w tej sytuacji będzie musiał ponieść niemałe koszty leczenia z własnej kieszeni.
- Gdy w domu, w którym pracuje opiekun, coś zginie lub zostanie zniszczone – brak jakiegokolwiek ubezpieczenia sprawia, że szkoda będzie musiała zostać pokryta z wynagrodzenia opiekuna.
- Gdy rodzina z dnia na dzień zrezygnuje z usług opiekuna – w przypadku pracy na czarno opiekuna nie chroni okres wypowiedzenia.
Wysokość kar za nielegalną pracę w Niemczech
Jak już wyżej wspominaliśmy, za nielegalne zatrudnienie w Niemczech karana jest zarówno osoba zatrudniająca, jak i nielegalny pracownik. I nie są to kary małe. Zgodnie z ustawą SchwarzArbG kara grzywny dla każdej ze stron może wynieść nawet trzysta tysięcy euro. A to nie jedyne koszty, ponieważ do tego doliczyć trzeba jeszcze nadpłatę zaległych składek i wynagrodzenia. Dodatkowo niemiecki kodeks karny (StGB) stanowi, że niepłacenie składek na ubezpieczenie społeczne za nielegalnie zatrudnianego pracownika jest przestępstwem zagrożonym karą grzywny lub pozbawienia wolności do 5 lat. Należy również pamiętać, że każdy, kto zatrudnia cudzoziemców bez zezwolenia, na warunkach które są znacznie gorsze od tych, jakie zapewniane są niemieckim pracownikom, podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności do 3 lat. W obliczu tylu dotkliwych konsekwencji warto się poważnie zastanowić czy praca na czarno naprawdę się opłaca? Naszym zdaniem lepiej zdecydować się na jedną z legalnych form zatrudnienia w Niemczech – tak jest bezpieczniej dla wszystkich.
Praca jako opiekunka w Niemczech na niemieckich warunkach
Zatrudnienie jako opiekun osoby starszej w Niemczech na niemieckich warunkach może przybierać różne formy. Legalne zatrudnienie daje możliwość korzystania z opieki zdrowotnej oraz świadczeń socjalnych a w przyszłości również z niemieckiej emerytury. Warto również pamiętać, że w Niemczech obowiązuje ustawa o płacy minimalnej, której beneficjentami są wszyscy pracownicy legalnie wykonujący swoje obowiązki zawodowe. Zgodnie z powyższą ustawą każdemu przysługuje wynagrodzenie równe co najmniej płacy minimalnej, która od lipca 2021 roku wynosi 9,60 euro za godzinę, od stycznia 2022 roku wyniesie 9,82 euro za godzinę, a od lipca 2022 roku będzie to już 10,45 euro za godzinę.
Jakie są możliwości legalnej pracy w Niemczech?
- Gewerbe, czyli jednoosobowa działalność gospodarcza
Jeśli cenisz sobie niezależność i dodatkowo masz zameldowanie w Niemczech, możesz zdecydować się na samozatrudnienie w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej (Gewerbe) zarejestrowanej za zachodnią granicą. Po przedłożeniu odpowiednich dokumentów i pozwoleń możesz podjąć pracę w charakterze opiekunki osoby starszej lub pomocy osoby starszej. To rozwiązanie dla osób samodzielnych i przedsiębiorczych, które nie boją się wyzwań związanych z bieżącymi formalnościami, rozliczeniami i sprawami administracyjnymi. Należy jednak pamiętać, że z odpowiednim wsparciem samozatrudnienie w Niemczech może przebiegać naprawdę sprawnie i harmonijnie.
- Arbeitsvertrag – pełnowymiarowa umowa o pracę
To odpowiednik polskiej umowy o pracę, która gwarantuje pełne ubezpieczenie oraz niemieckie prawa pracownicze. W tym przypadku pracodawca odprowadza za opiekuna składkę zdrowotną, chorobową, wypadkową, pielęgnacyjną i emerytalną. Arbeitsvertrag przewiduje 38,5-godzinny tydzień pracy oraz obowiązkowe przerwy. Należy jednak nadmienić, że umowę o pracę w zawodzie opiekuna osoby starszej (Altenpflegerin) możesz podpisać, tylko jeśli masz udokumentowane prawo do wykonywania tego zawodu. Jeśli go nie posiadasz możesz się zatrudnić jako Haushaltshilfe, czyli pomoc domowa dla osoby starszej.
- MiniJob – umowa o pracę na max. 450 euro
MiniJob można porównać do polskiej umowy na część etatu tyle, że w tym przypadku możemy zarobić nie więcej jak 450 euro miesięcznie. To dobre rozwiązanie, dla opiekunek które nie mają możliwości pracy na cały etat lub tych, które chcą sobie do takiego etatu dorobić. Warto wiedzieć, że MiniJob może mieć dwie formy. Pierwsza, o której już wspominaliśmy, jest uzależniona od miesięcznych zarobków, które nie mogą przekroczyć 450 euro. W drugiej liczy się czas pracy, który nie może przekroczyć 70 dni roboczych w ciągu roku – w tym przypadku poziom zarobków nie ma znaczenia. W przypadku MiniJob obowiązkowa jest jedynie składka emerytalna wynosząca 5% od dochodu – inne składki są dobrowolne. Pracownicy zatrudnione na MiniJob mają prawo do wynagrodzenia w przypadku choroby, prawo do urlopu oraz prawo do ustawowego ubezpieczenia wypadkowego, jeśli wypadek wydarzył się w drodze do i z pracy.
- MidiJob, Gleitzone – umowa o pracę na max. 1300 euro
MidiJob to kolejne rozwiązanie, które pozwala pracować na część etatu. W tym przypadku zarobić możemy nie więcej jak 1300 euro miesięcznie, obowiązkowe są składki na ubezpieczenie społeczne, a składki emerytalne możemy płacić na preferencyjnych warunkach. Co ważne obniżone składki w momencie ustalania prawa do emerytury są liczone w taki sposób, jak gdyby pracownik opłacał składki na ubezpieczenie społeczne w pełnej wysokości, co daje możliwość uzyskania pełnych uprawnień emerytalnych.
Jak widzisz, możliwości legalnej pracy w Niemczech jest naprawdę sporo, co oznacza, że każdy zainteresowany nią opiekun może wybrać tę, która jest dla niego najkorzystniejsza w konkretnym momencie jego zawodowego życia. To zdecydowanie lepsze i bezpieczniejsze rozwiązanie niż praca na czarno.
